En önemlisi de bu tavşan logoları. Bunu kocaman puntolarla yazmak istiyorum çünkü gördüğüm kadarıyla herkes tavşanı gördüğü anda atlıyor. Tavşan logolu ürünler hayvanlar üzerinde test edilmiyor anlamına GELMEZ! Buradaki postta ayrıntılarıyla açıklamıştım:
http://www.etiksecimler.com/kozmetik-urunlerdeki-logolar-ve-sertifikalar/
Kozmetik ürünlerinin ambalajına koyduğu logo, yazı ya da işaretler denetlenmez, çoğunlukla aldatıcı olabilir. Nasıl toksik kimyasalları içermesine rağmen isteyen marka istediği ürününe “doğal” ya da “organik” yazabiliyorsa “hayvanlar üzerinde test edilmemiştir” ibaresi ya da tavşan logosu koyabilir. Bu yüzden nasıl organik sertifikalandırma ve denetleme kuruluşları varsa markaların hayvanlar üzerinde test edip etmediğini araştıran kuruluşlar da var. Bu kuruluşlar güvenilir buldukları markaları listeleyip internet üzerinden de yayınlıyorlar. Bize düşen bu markaları araştırıp Türkiye’de bulabiliyor muyuz ya da herhangi bir şekilde ulaşabiliyor muyuz diye araştırmak.
Hayvanlarda deney yapmayan markaların listelendiği çeşitli linkler:
Hayvan hakları örgütü PETA’nın cruelty free listesi:
http://www.mediapeta.com/peta/PDF/companiesdonttest.pdf
Tavşan logusunun pembe kulaklarından tanıyabilirsiniz. Yine de alışveriş ederken listeyi taramakta fayda var.
En güvenilir cruelty free listesi ise hayvan hakları örgütü BUAV’ın Leaping Bunny programından (global):
http://www.leapingbunny.org/guide/brands
Leaping Bunny’nin Avrupa bazlı bir başka sitesi var, isterseniz sadece kendi ülkenizdeki cruelty free markaları listeleyebiliyorsunuz:
https://www.crueltyfreeinternational.org/LeapingBunny?/search
Avusturalya’nın Choose Cruelty Free lisanslı markaları
http://www.choosecrueltyfree.org.au/ccf-licensees-ccf-logo/
Bu listelerde bulunmayan markaların ambalajlarında tavşan logosu varsa ne anlama geliyor?
Listelerde bulunmayan markaların ambalajlarına koyduğu tavşan logoları resmi değildi, tamamen kendi insiyatiflerine göre koydukları yanıltıcı bir logodur. Tabii ki bu, Peta, Buav, CCF listeleri dışındaki her markanın hayvanları denek olarak kullandığı anlamına gelmiyor. Sadece test etmediklerini “iddia” etmiş oluyorlar, bizse artık hiçbir firmaya güvenemiyoruz. Bu yüzden markaların ne söylediği çok önemli. Kandırmaya çalışacakları doğru, ama yalan söyleme lüksleri yok, aksi halde başları belaya girer. Satır aralarını okumak gerekiyor. Loreal bile yıllardır ürünlerini hayvanlar üzerinde test etmediğini söyler. Avrupa’da kozmetik ve ev hijyeni ‘ürünlerinin’ test edilmesi zaten uzun yıllardır yasaktı. İçerik ve yeni içerik araştırmalarında hayvanları kullandığına değinmez Loreal çünkü dev araştırma laboratuarları var, ne yazık ki hayvanlar üzerinde deney de yapılıyor. Yeni Avrupa Birliği kanunu (şurada ayrıntılı bahsetmiştim) her türlü deneyi yasaklıyor fakat yasadaki boşluk yüzünden sadece Avrupa sınırları içinde satılan markalar güvenilir hale geldi. Ayrıca Çin’de satılan her kozmetik ürününün hayvanlar üzerinde denenme zorunluluğu var. (Yasa değişti demiş bir arkadaş ama böyle bir şey yok! Sadece birkaç umut verici adım atıldı, şurada bahsetmiştim.) Bu yüzden çoğu cruelty free olarak bilinen marka aslında hayvan testilerine para ödüyor. Kendileri “kesinlikle bu deneylere karşıyız” derken cümle arasına “yasalar gerektirmedikçe / except when required by law” uyarısını da sıkıştırıyor. Bu, Çin’de satıldığı anlamına gelir ve şimdi sayacağım çoğu ünlü ve global firmalar Çin’e açılmıştır. Kendilerini çevreci ve hayvan dostu olarak tanımlayan çoğu marka ne yazık ki Çin’deki deneylere distribütörler aracılığıyla dolaylı yoldan para öder ve evet, hayvan deneyleri YAPIYOR kategorisine girerler: Oriflame, Avon, Yves Rocher, L’occitane, Kiehl’s, Mac, Clarins, Dior, Chanel, Bobbi Brown, Laura Mercier, Benefit, Clinique, Maybelline, Max Factor, Rimmel, Schwarzkopf, John Frieda, Vichy… (ufak bir tüyo, bunları ezberlemek, koskoca BUAV ve PETA listesini aklımızda tutmaktan daha kolay).
Ayrıntılı markaları PETA’nın hayvanlar üzerinde test eden markalar listesinden görüntüleyebilirsiniz:
http://www.mediapeta.com/peta/PDF/companiesdotest.pdf
Listelerdeki sertifikalı markalar ambalajlarında tavşan logosu bulundurmak zorunda mı?
Yukarıdaki sertifikalandırma kuruluşlarının listesinde olan markalar bu logoları lisanslamak ya da her ürününün arkasına basmak zorunda değiller. Bu yüzden markanın kimi ürününde logo varken kimisinde olmaması aynı markanın bir ürünün cruelty free, diğerinin hayvanlar üzerinde denenmiş olduğu anlamına gelmez. Peta ya da Leaping Bunny’nin bu markalarla anlaşmaları nettir; teker teker ürünleri değil, markanın hayvan testleri politikasını tümüyle kapsar. Bu marka ürünlerinde, içeriklerinde asla test etmez, test eden tedarikçilerle anlaşmaz, Çin’de satamaz.
Tavşan logosu olup da bu listelerin herhangi birinde adı bulunmayan markaların güvenilirliği biraz da kişiye kalmış. Urban Care, Alix Avien, Down Under Naturals gibi firmaların arkasında gördüğümüz logoları yorumlamak tamamen size kalmış. Mesela Alix Avien’e en az 5 kere konuyla ilgili mail attığımı, hiçbirine de dönüş yapılmadığını hatırlıyorum. Yine aynı şekilde tavşan logosu bulunmayan, Peta ya da Leaping Bunny’nin listelerinde bulamadığım markaların kimisinden çok net cevaplar aldığımı ve güvenilir bulduğumu, kimisinin de baştan savma cevaplarına pek güvenemediğimi söyleyeyim. Sorguladığım şeyler: ürünlerini ve içeriklerini hayvanlarda test edip etmedikleri, tedarikçilerinin hayvan testleri yapıp yapmadığı ve Çin’de satılıp satılmadıkları. Bu dördünün de cevabını net bulabilirsem hayvanlar üzerinde test etmediğini varsayıyorum.
Listeler neden birbiriyle örtüşmüyor?
Leaping Bunny listesindeki çoğu markayı Peta’da da bulabilirsiniz, örtüşmüyor demek yanlış olur. Fakat Peta’nın listesi daha geniştir çünkü 1) en bilinen kuruluş olduğu için markalar önce buraya başvurur, 2) marka başka logo lisansı için para ödemek istememiştir, 3) hadi kabul edelim, Peta’nın listesi daha gevşektir. Elimizdeki en güvenilir kaynak Leaping Bunny olsa da Peta’nın listelediği markaların güvenilir olmadığı anlamına gelmez bu. Bazı markalar ise bu kuruluşlara başvurmamış olabiliyor. Bu yüzden listelerde bulamadığımız her markayı ‘deney yapan’ kategorisine de koyamayız.
Organik logoları ya da Vegan / Vegetarian Society logolarının hayvan testleri konusunda güvenilir mi?
Organik ya da vegan/vejetaryen sertifikalandırma kuruluşlarının hayvan testlerinde denetimleri varsa da tam anlamıyla GÜVENİLİR DEĞİLLER çünkü alanları tam olarak bu değil. Özellikle vegan arkadaşlar Vegan Society logosunu gördükleri anda içleri rahat bir şekilde alışveriş yapıyor. Halbuki hayvan deneyleri Peta ya da Leaping Bunny kadar konusunda yetkin değiller. Vegan logosu bir üründe hayvansal bileşen kullanılıp kullanılmadığını araştırır sadece. Bu logolardan daha ayrıntılı bahsettiğim yazının linkini tekrar veriyorum:
http://www.etiksecimler.com/kozmetik-urunlerdeki-logolar-ve-sertifikalar/
Ne yapabiliriz?
Hayvanlarda test eden bu markaları boykot etmek yetmez. Hatta sadece boykot tek taraflı pek bir işe yaramaz. Etrafımızdaki insanları bilgilendirmemiz bu açıdan çok daha etkili olacaktır. Ayrıca sevdiğimiz markalara tepkimizi göstermemiz çok çok daha önemli. “Benim tepkim neyi değiştir?” diyen o kadar fazla insan var ki hepsi tepki gösterseler gerçekten çok fazla şey değişirdi. “Ben almazsam başkası alır, ne değişecek?” diyen herkes boykot edip almasa satışlarda çok ciddi düşüşler olurdu ve şirketler ciddiye almak zorunda kalırdı. Sadece müşteri tepkisinden dolayı Çin’e girmekten vazgeçen Urban Decay, Nyx gibi markaları örnek gösterebilirim.
Hayvanlar üzerinde test edilmemiş ürün kullanmaya yeni başlamış arkadaşlar lütfen bütün postu okusun rica ediyorum. Kafanıza takılan sorularınız varsa SIK SORULAN SORULAR sayfasında bulacağınızı umuyorum. Hayvan deneyleri ile ilgili daha önceki postlarıma da göz atmak isteyenler buraya tıklayabilirler. Yıllardır araştırıyorum, hergün yeni bir şeyler öğreniyorum. Konuya yeni vakıf olan blogger-vlogger arkadaşların iyi niyetle de olsa işin içine yorum da katarak büyük kitleleri yönlendirme işine girişmesi büyük bilgi kirliliğine neden olabiliyor, lütfen daha dikkatli olalım.
