Hayvanlarda test etmeyen markaları ve vegan ürünleri tercih etme kararı aldıktan sonra her alışverişte yaşanan sıkıntıyı biliyorum. Acilen çıkan bir ihtiyaç için hızlıca markete girip bir şeyler kapıvermek, rengi göze hoş gelen ruju rastgele seçmek, indirim izdihamlarında hiç hesapta olmayan şampuanla kasaya yürümek bizler için imkansızdır. Benim için önüme sunulanı sorgulamak ister istemez bir yaşam tarzı haline geldiği için artık alıştım. Aslına bakarsan kendince avantajları da var, çoğu zaman ihtiyacın olanı ya da zaten günlerdir planladığını alıp gereksiz harcamaları minimuma indirgemiş oluyorsun. Ama tabii ki işler her zaman böyle yürümüyor. Bütün Peta ya da Leaping Bunny listesini ezberlemek her yiğidin harcı değil. Neyse ki teknoloji artık gelişti.

Akıllı telefon ve internetin kullanımı bu kadar yaygınlaşmışken cruelty free ve vegan mobil uygulamaların eksik kalacak hali yok. Alışveriş yaparken sıkıntı stres yapmayalım, ince eleyip sık dokuma zamanımız olmadığında eve gelip vicdan azabından kıvranmayalım diye güzel güzel app geliştirdiler. Birini beğenmezseniz diğerini denersiniz, ya da benim gibi hepsini birlikte kullanırsınız.

Bulabildiğim cruelty free (hatta vegan) uygulamaların çoğunu yükledim, hepsinin iyi ve kötü yönleri var kendilerince. Bugün bunlardan ayrıntılarıyla bahsedeceğim. Artık “bilmiyordum, etmiyordum, ezberimde yoktu, date’ime yetişecektim” gibi mazeretleri kabul etmeyeceğim.

Bunny Free

Peta’nın hayvan testi yapan ve yapmayan marka listelerine bu uygulama aracılığıyla kolayca erişebiliyorsunuz. Merak ettiğiniz markalar hakkında arama yapmak çok kolay. Ürünün barkodunu tarayarak bilgi almak mümkün. İsteyenler için sadece vegan markalar seçeneğiyle aratma özelliği de bulunuyor. Bana kalırsa en güzel kısmı markaların hayvan testi YAPTIĞINI da sonuçlarda görüntüleyebiliyor olmamız. Tek dezavantajı Peta’nın cruelty free listesinin biraz gevşek olması.

Cruelty-Free

Hayvan testi yapmayan markalarda en güvenilir çıta olarak kabul edilen Leaping Bunny Programı tarafından geliştirilen bir uygulama bu. LB sertifikalı tüm markaları alfabeye ya da kategoriye göre görüntüleyebiliyorsunuz. Güvenilir olması gibi avantajlarının yanında dezavantajları da var tabii. Bünyesindeki kısıtlı sayıdaki markayı Türkiye’de çoğunlukla bulamadığımız için market raflarındaki rastgele ürünler hakkında herhangi bir bilgi eldinmek epey zor oluyor. Çoğu arama girişimi sonuçsuz kalabiliyor.

Cruelty Cutter

İşte en sık kullandığım uygulama. Peta ve Leaping Bunny listelerinin bir karışımı olduğunu sanıyorum (ama birebir karşılaştırma yapmadım). Barkodla tarama ya da hayvanlarda test eden ve etmeyen markaların tüm listesini görüntüleme gibi seçenekler mevcut. İsterseniz markaları favorilerinize alabiliyorsunuz. Benim için kötü yönlerinden biri çok kullanışlı olmaması. Arama sekmesi Cruelty Free Directory başlığı altında bulunuyor, bunun yerine anasayfaya büyük bir buton koymalarını yeğlerdim, böylece aradığımızı bulmak daha hızlı hale gelebilirdi. Bir başka eksik yanı da markaları hangi kriterlere göre “test eden” ya da “test etmeyen” statüsüne yerleştirdikleri hakkında daha net bir bilgi bulunmaması. Leaping Bunny ve Peta listelerinin kullanıldığı çok açık ancak arama sonuçlarında hangi sertifikaya sahip olduğu bilgisini görmek isterdim.

Logical Harmony

Burada sık sık bahsettiğim üzere LogicalHarmony.net aslında kendi halinde bir güzellik ve vegan yaşam blogu. Ama sitenin kurucusu Tashina Combs işleri geliştirdi ve kendi cruelty free markalar listesini yarattı. Leaping Bunny’nin aksine Logical Harmony’nin hiçbir resmiyeti bulunmadığı için markalarla herhangi bir anlaşma imzalanmıyor. Fakat Tashina Hanım bir markayı listesine koyarken ince eleyip sık dokuyor, ilgili kişilerle defalarca irtibata geçiyor. Ben özellikle LB ya da Peta’dan sertifika almamış ama cruelty free olma ihtimali bulunan markalar için Logical Harmony’i tercih ediyorum. Bunun için listenin web sayfasını akıllı telefonumun masaüstüne kaydettim ki acil bir durumda hızlıca bulabileyim. Çok da faydalı oldu. Sık sık alışveriş yaptığım markaların yayınladığı vegan listeleri için de bu özelliği kullanıyorum.

Is It Vegan

Cruelty-free dışına çıkarsak, veganların hayatını kolaylaştıran popüler uygulama Is It Vegan?’dan bahsetmeden geçmeyelim. Ben daha çok gıda alışverişinde kullanıyorum, özellikle barkodla tarama büyük kolaylık sağlıyor. Tabii çoğunlukla yurtdışındaki ürünlere uygun şekilde programlandığını düşünürsek aramanın sonuçsuz kalma ihtimali yüksek. Bu yüzden yabancı ve ithal markaları araştırmak daha mantıklı olabiliyor.

Animal Free

Kozmetik ürününün vegan olup olmadığını anlama yollarından daha önce bahsetmiştim. Özellikle içerikleri incelerken şüpheli bir durumda “bu latincesi çok uzun bileşen hayvandan mı elde edilmişti, bitkiden mi?” sorularının cevabını çat diye veriyor. Tabii önceden uyarayım, çoğunlukla “ikisi de olabilir cnm ya” sonucunu alacaksınız.

Happy Cow

Alakasız gibi görünebilir ama bu faydalı ve şipşirin uygulamadan bahsetmesem içim rahat etmezdi. Dışarıda vegan ve vejetaryen yemek bulmakta zorlananlar için akıllı bir rehber görevi sağlıyor HappyCow. Genellikle gönüllülerin tavsiyeleriyle oluşturulmuş. Civarınızdaki vej ya da vej seçeneği bulunan mekanları açık adres, harita, fiyat aralığı ve fotoğraflarıyla listeliyor. Bir nevi vegan Foursquare’i gibi… Kötü yönü ise ücretli olması. Ve tabii ki burası Türkiye, seçeneklerin sınırlı olduğunu unutmamak lazım. Özellikle küçük bir şehirde ya da merkezi olmayan bir bölgede oturuyorsanız verdiğiniz ücrete değmiyor. Hem zaten bu mekanları HappyCow’ın websitesinden de görüntüleyebiliyorsunuz, tek tük varsa aklınızda da tutabilirsiniz. Ama yurtiçi-yurtdışı gezilerinde hayat kurtaracağına hiç şüphem yok. Sık sık seyahat eden ve sosyal kelebek vejetaryenlerin olmazsa olmazı bir uygulama.